مقایسه جامع .NET Core و .NET Framework: راهنمای انتخاب برای توسعهدهندگان
مقایسه .NET Core و .NET Framework یکی از پرسشهای مهم در انتخاب پلتفرم توسعه نرمافزار است. این مقاله بهصورت جامع و کاربرپسند به تفاوتها، نقاط قوت و محدودیتها، سناریوهای پیشنهادی و نکات عملی برای انتخاب یا مهاجرت میان این دو میپردازد تا تصمیمگیری در پروژههای وب، سرویسها، دسکتاپ و میکروسرویسها آسانتر شود.
تاریخچه و وضعیت فعلی
.NET Framework محصول قدیمیتر مایکروسافت است که برای ویندوز طراحی شده و در طول سالها برای برنامههای دسکتاپ (WinForms، WPF) و اپلیکیشنهای سازمانی توسعه یافته است. نسخههای اصلی آن تا 4.8 منتشر شده و اکنون در حالت نگهداری قرار دارد و دریافت ویژگیهای جدید محدود است. .NET Core بهعنوان رانش اصلی مایکروسافت برای یک پلتفرم مدرن، متنباز و کراسپلتفرم معرفی شد و سپس به مدل یکپارچهای تحت نام .NET (نسخههای 5، 6، 7، 8 و غیره) تحول یافت. در این مقاله منظور از «.NET Core» شامل نسل مدرن .NET (بهویژه نسخههای LTS مانند .NET 6 و نسخههای پس از آن) است تا مزایا و محدودیتهای فعلی بهدرستی منعکس شود.
معماری و مدل اجرای کد
.NET Framework مبتنی بر CLR (Common Language Runtime) ویندوز است و به شکل یک پلتفرم بزرگ و یکپارچه طراحی شده که بسیاری از کتابخانهها و APIها بهصورت درونریختی با ویندوز هماهنگاند. .NET Core/.NET مدرن معماری ماژولار، پشتیبانی از بارگذاری جانبی نسخهها و اجرای سریعتر با Kestrel برای وب را ارائه میدهد. در .NET مدرن امکان انتشار برنامهها بهصورت self-contained (شامل runtime) یا framework-dependent وجود دارد که انعطاف در استقرار را افزایش میدهد.
کارایی و مقیاسپذیری
.NET Core و نسخههای مدرن .NET به دلیل بهینهسازیهای JIT، بهبودهای GC و طراحی سبکتر در لایههای وب (مانند Kestrel و ASP.NET Core) معمولاً عملکرد برتر و مصرف حافظه کمتر نسبت به .NET Framework نشان میدهند. این مزیت بهویژه در بارهای بالا، سرویسهای میکروسرویس و محیطهای کانتینری محسوس است. در سناریوهای با نیاز به تأخیر کم و throughput بالا، انتخاب .NET مدرن معمولاً برتری دارد.
پشتیبانی از پلتفرمها
.NET Framework محدود به ویندوز است و برای اپلیکیشنهایی که به APIهای خاص ویندوز وابستهاند (مانند برخی امکانات WMI، COM-heavy یا سرویسهای قدیمی) مناسبتر است. .NET Core/.NET مدرن کراسپلتفرم است و اجرای برنامهها را روی Linux، macOS و ویندوز ممکن میسازد که این قابلیت برای توسعهی اپلیکیشن ابری، کانتینری و توسعه تیمی چندسکویی مزیت بزرگی است.
کتابخانهها، سازگاری و مهاجرت
بسیاری از کتابخانههای شناختهشده بهصورت چند سکویی (cross-platform) یا با پیادهسازی برای .NET Standard طراحی شدهاند تا قابلیت استفاده در هر دو محیط را فراهم کنند. با این حال، برخی APIهای مخصوص ویندوز فقط در .NET Framework قابل استفادهاند. برای مهاجرت از .NET Framework به .NET مدرن ابزارهایی مثل .NET Upgrade Assistant و ارزیابی وابستگیها موجود هستند. در پروژههای بزرگ، استراتژی گامبهگام، نوشتن تستها و جداکردن لایههای وابستگی به ویندوز برای موفقیت در مهاجرت ضروری است.
مدلهای استقرار و انتشار
.NET Framework معمولاً بهصورت نصبشده روی سرور ویندوز اجرا میشود و وابسته به نسخههای نصبشده سیستم است. .NET Core/.NET مدرن امکان استقرار self-contained، استفاده از کانتینرها و استقرار side-by-side برای نسخههای مختلف را فراهم میکند که موجب کاهش تداخل نسخهها و افزایش قابلیتهای CI/CD میشود. این برتری باعث میشود که محیطهای ابری و کانتینری از .NET مدرن بهره بیشتری ببرند.
ابزارها و تجربه توسعهدهنده
ابزارهای توسعه مانند Visual Studio، VS Code و Rider از هر دو پلتفرم پشتیبانی میکنند، ولی تجربه توسعه در .NET Core/.NET مدرن با CLI قوی (dotnet CLI)، قابلیت اجرای محلی روی چند سیستم عامل و ادغام بهتر با ابزارهای متنباز و کانتینری تسهیل شده است. برای توسعه وب و API، قالبها و ویژگیهای جدید ASP.NET Core تجربه مدرنتری فراهم میآورند.
امنیت و نگهداری
مایکروسافت بهروزرسانیهای امنیتی را برای هر دو پلتفرم ارائه میدهد، اما .NET Framework بیشتر در وضعیت نگهداری (maintenance) قرار دارد و ویژگیهای جدید کمتر به آن افزوده میشود. .NET مدرن چرخه انتشار فعالی داشته و دریافت آپدیتهای عملکردی، امنیتی و قابلیتهای نوین را ادامه میدهد. انتخاب پلتفرم روی ریسکهای بلندمدت نگهداری و دریافت پچهای امنیتی تأثیرگذار است.
موارد پیشنهادی برای انتخاب
برای اپلیکیشنهای جدید با نیاز به کراسپلتفرم، استقرار در کانتینر، عملکرد بالا و توسعه سریع، .NET Core/.NET مدرن گزینه مناسب و آیندهنگر است. برای پروژههای موجود که بهشدت وابسته به APIهای ویندوزی یا تکنولوژیهای legacy هستند و هزینه مهاجرت بالا است، ادامه توسعه در .NET Framework و مدیریت نگهداری منطقیتر خواهد بود. در سناریوهای ترکیبی، تبدیل بخشهای جدید به سرویسهای مستقل در .NET مدرن و حفظ بخشهای وابسته در .NET Framework امکانپذیر و رایج است.
راهنمای مهاجرت سریع و عملی
۱. تحلیل وابستگیها و شناسایی APIهای مخصوص ویندوز، ۲. بهکارگیری .NET Portability Analyzer و .NET Upgrade Assistant برای ارزیابی سطح تلاش مهاجرت، ۳. جداکردن لایههای دسترسی به سیستمعامل و نوشتن adapterها، ۴. انتخاب نسخه هدف .NET مدرن (پیشنهاد عمومی: نسخه LTS مانند .NET 6 برای پایداری)، ۵. اجرای تستهای خودکار و بارگذاری بار واقعی برای سنجش عملکرد و پایداری، ۶. استقرار مرحلهای و مانیتورینگ دقیق پس از مهاجرت.
نتیجهگیری و توصیه نهایی
برای پروژههای جدید و نیازمند انعطافپذیری، مقیاسپذیری و استقرار مدرن، انتخاب .NET Core/.NET مدرن بهدلیل عملکرد بهتر، پشتیبانی کراسپلتفرم و چرخه توسعه فعال، توصیه میشود. برای سیستمهای legacy با وابستگی عمیق به ویندوز و محدودیت در منابع مهاجرت، ادامه در .NET Framework بهعنوان راهکار عملی مورد توجه قرار میگیرد. در تمامی موارد، بررسی هزینه مهاجرت، نیازمندیهای فنی و استراتژی تست و استقرار پیش از تصمیمگیری نهایی اهمیت زیادی دارد.
این مقاله با تمرکز بر نکات فنی، سناریوهای واقعی و راهنمای عمل طراحی شده است تا انتخاب بین .NET Core و .NET Framework برای تیمهای توسعهدهنده آسانتر و هوشمندانهتر شود.